Bugün 8 Nisan Dünya Romanlar Günü. Kimine göre Roman, kimine göre Çingene olan; çok sayıda sorunla uğraşan ama yaşam enerjilerini kaybetmeyen bu insanları sevmemek mümkün değil. Seviyoruz sevmesine ama bir türlü yaşadıkları sorunlara da çözüm bulamıyoruz. Dünyanın en renkli göçebe topluluklarından biri olan Romanlar, günümüzde çok sayıda ülkeye dağılmış olarak yaşarlar. Büyük bölümü Avrupa’nın güney kesiminde toplanmış ve 19. yüzyılın sonlarına doğru Kuzey Amerika’ya da göç etmişlerdir. Peki beraber yaşadığımız Romanları aslında biz ne kadar tanıyoruz?
1. Romanlar aslen Hindistan kökenli!
Romanlar, aslen Kuzey Hindistan kökenli olup, Pakistan ve Afganistan’ın içinde bulunduğu bölgelerden MS 420 civarında İran ve Anadolu üzerinden dünyaya yayılmış bir Hint-Avrupa halkıdır.
2. Neredeyse her ilde farklı isimleri var!
Belli illerde daha yoğun olarak yaşayan Romanlar her ilde neredeyse farklı bir isim almışlar.
- Muğla: Cingen
- Adana: Cono
- Adana, Malatya, Elazığ: Cındar
- İzmir: Roman
- Doğu Trakya: Şopar, Çerge, Firavun
- Bolu, Sinop, Ankara, Afyon: Cingan
- Diyarbakır, Van: Mırtıv
- Konya: Bala
- Diyarbakır, Niğde: Kareçi
- Kahramanmaraş, Hatay: Abdal
- Diyarbakır: Aşık
- Kıbrıs: Ole
3. Romanlar vatanlarını terk etmek zorunda kaldılar!
Romanların vatanlarını neden terk etmek zorunda kaldıkları bugün bile yanıtsız kalmaktaysa da tarihçiler üç görüş üzerinde durmaktadır:
- Gazneli Mahmut’un Sindh ve Punjab’ı işgali sırasında 500.000 Hint’i esir aldığı bilinmekte olup Hindistan’ı fetheden Müslümanların, Romanları köle olarak alıp ülkelerine götürülmesi en yaygın teoridir.
- En düşük kast olduğu sanılan Çingenelerin, Müslüman fatihlere karşı paralı asker olarak kullanılmış olabilirler ki, yenilginin ardından göç etmek zorunda kalmış olabilirler.
- Firdevsi’nin Şehnamesi’ne göre MS 420 yılında vatanlarını (Hindistan, Karaçi) terk edip dünyaya yayılan 12.000 kişilik Luri halkı, eğer Çingeneler ise dünyaya yayılmalarının Hindistan’ın işgali ile ilişkisi olamaz.
4. Türkiye’de bazı illerde daha kalabalıklar!
Türkiye’de yoğun olarak yaşadıkları yerlerin başında özellikle Adana (Cono aşireti) olmak üzere, Çanakkale, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Düzce, İstanbul ve İzmir gelir.
Romanların büyük bölümü gelenek, göreneklerini ve topluluklarının yönetim biçimlerini korumuştur.
5. Romanları çok azı göçebe!
Roman sözcüğü yerleşik düzeni olmayan göçebe insanları çağrıştırır. Oysa Romanların çok azı günümüzde göçebedir. Bazıları kendi istekleriyle göçebeliği bırakmış, yaşadıkları ülkenin yaşam biçimini benimsemişlerdir.
Edirne-Kırklareli yöresinde göçebe olarak yaşayan romanlara “Çerge” denir. Çergeler genellikle satıcılık (bohçacılık) ve kalaycılık işiyle uğraşırlar.
6. Romanların geçim kaynakları çeşit çeşit!
Romanlar eskiden göçebe yaşamlarına uygun işler yaparlardı. Kadınlar falcılık yapar, bohçacılık yapar, dilenir ya da dans ederdi. Erkekler ise çalgı çalar, kap kacak lehimciliği, kalaycılık, hayvan ticareti, hayvan eğiticiliği gibi işlerle uğraşırlardı. Geçmişte atlarla çekilen arabalarla yapılan göçlerde artık kamyon ya da karavanlar kullanılmaktadır.
Eski uğraşlarının yerini bugün meyve toplama, asfalt dökme, kullanılmış araba ticareti, sirklerde hayvan bakıcılığı ya da eğiticiliği, hurda maden ve antika eşya alım satımı gibi işler almış olmakla birlikte özellikle Türkiye de ve diğer birçok dünya ülkesinde yerleşik hayata geçmiş olanlar diğer meslek dallarıyla ilgilenmiş olup başka türlü meslekler de edinmişlerdir. Bazı ünlü İspanyol gitaristler ve flamenko dansçıları Çingene ya da yarı Çingenedirler. Çingenecenin yazılı bir dil olmayışı yüzünden edebiyat yapıtları yoktur.
7. Soykırıma uğramışlar!
Soykırıma uğramışlardır. Bazı ülkelerde de yerleşik yaşama zorlanmışlardır. Roman olmayanlarla evlenen Romanlar da vardır. Yarı göçebe, yarı yerleşik bir topluluğun sayımının yapılması güç olduğu için Çingenelerin kesin nüfusu bilinmemektedir.
8. Tüm dünyada 8 Nisan, Dünya Romanlar Günü olarak kutlanır!
Nisan 1971’de, Romanların sorunlarını tartışmak üzere Londra yakınlarında ilk Uluslararası Roman Kongresi toplanmış olup bu kongreye atfen, 1990’dan itibaren 8 Nisan Dünya Romanlar Günü olarak kutlanmaktadır.
Kaynak: Wikipedia
16:29
News
Genel
Genel
Genel
Genel
Genel
MAGAZİN
