Öfkenin Nedenleri, Etkileri ve Öfke Yönetimi

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Psikiyatri Uzmanı Sayın Dr. Sabri Burhanoğlu Öfke’yi kuramlarına göre detaylandırmış, bu güzel bilgileri de kısaca sizinle paylaşmadan geçemedim…

Öfke, doyurulmamış isteklere, istenmeyen sonuçlara ve karşılanmayan beklentilere verilen doğal ve evrensel bir duygusal tepkidir. Öfke, kişiler arası ilişkilerde sorunlara, boşanmaya, çalışma yaşamında üretkenliğin, işlevselliğin bozulmasına, fiziksel ve ruhsal sağlıkta önemli sorunlara neden olabilmektedir.

Öfke ve saldırganlık kavramları birbirinden farklı kavramlardır. Öfke, yoğunluğunda ve süresinde çeşitlilik gösteren içsel duygusal bir yaşantıyken; saldırganlık, kişiye, nesneye ya da sosyal sisteme zarar verebilen davranışlardır. Öfke ve saldırganlığın birlikte gittiği durumlar da vardır. Hem dışsal hem de içsel faktörler öfkenin ortaya çıkmasını tetikleyebilmektedir.

Öfkenin ifade edilmesinde; genel olarak üç yoldan söz edilmektedir.

Öfke duygularının saldırganlıkla değil de, duygu ve düşünceleri yansıtacak şekilde ifade edilmesi en sağlıklı yoldur.

İkinci yol; öfkenin bastırılıp daha sonra dönüştürülmesi ya da başka yöne yönlendirilmesidir. Bu yöntemin amacı bireyin öfkesini bastırıp, daha yapıcı davranışlara dönüştürmesi olmakla birlikte, öfke duygularına sürekli bu şekilde yaklaşmak çok sağlıklı olmayabilir. Bu durumda, öfke eğer açık bir biçimde ifade edilemezse, bir süre sonra bu duygu kişinin kendine döner ve psikosomatik rahatsızlıklara ya da depresyon gibi sorunlara yol açabilir.

Öfkenin ifade edilmesinde üçüncü yol ise, sadece dışsal davranışların değil, nefes alıp verme, kalp hızı gibi içsel tepkilerin de kontrol altına alınarak, sakinleşmenin sağlanmasıdır.

Öfkenin “yapıcı” bir şekilde ifade edilmesi sırasında öfkeli birey, kendi duygularına ilişkin doğrudan ve gerçek bir ifade kullanmaktadır ve kendini kontrol etmektedir.

Öfkenin “yıkıcı” bir şekilde ifade edilmesinde ise, öfkeli birey ne pahasına olursa olsun kazanmak istemektedir ve fiziksel ya da sözel saldırıda bulunur. Ayrıca kendine zarar verici davranışlar içerisine de girebilmektedir.

Kadınlar ve erkekler farklı tepki verselerde, öfke durumlarında diğerlerinin tepkilerine duyarlıdırlar. Kadınlar, öfkelendikleri kişiye karşı, erkeklere göre daha fazla öfkelerini bastırma eğilimindedirler.

Belli miktarda öfke bireyin kendisini tehlike karşısında koruması için harekete geçirmesi ve kişiye enerji sağlaması gibi olumlu tarafları olduğu da iddia edilmektedir. Öfkenin yapıcı bir şekilde ifade edilmesi, kişilerarası ilişkilerde güven, yakınlık ve empatinin gelişmesini sağlar ve kişisel kontrol hissi vererek iletişim için temel oluşturur.

Öfke ve kaygı insanların hastalığa olan hassasiyetini artırmaktadır. Öfke ve stres, bağışıklık sistemine zarar verdiğinden sağlık için risklidir. Tüm psikosomatik rahatsızlıkların başlaması veya alevlenmesini sağlamaktadır. Bunun yanında, öfkeli insanların sosyal destekleri azalmakta, kişilerarası çatışmaları artmakta olduğundan ruh ve beden sağlığı dolaylı olarak yine etkilenmektedir.

Öfke Yönetimi:

Öfkenin çözümü konusunda, bilişsel ve davranışsal açıdan farkındalık oluşturarak pozitif duygu ve düşünce yapısına ulaşılıncaya kadar davranışlarımızın da bilincin de olmayı öğrenmek için bilinç seviyesini güçlendirmemiz gerekiyor. Öfke ile mücadele konusunda tek başına bilişsel eylemler yeterli değildir. Olaylara olumlu açıdan bakıp, doğru davranışlar sergileyemediğimiz sürece bilinçli yeterlilik noktasına ulaşmamız ve zihnimizde pozitif etkilerin oluşumunu gerçekleştirmemiz zordur.

Değiştirmek istediğimiz alışkanlık ya da davranışlarımız için öncelikle o davranışa ait düşüncelerin değişmesi ya da o düşüncelere ait davranışlarımızın değişmesi için bilinçaltı inançlarının tek tek ortaya konup, değerlendirilip, analizi ile birlikte pozitif işleme dönüşmesini sağlıyoruz.

Bu bilgiler ışığındaki en kilit nokta; değişime kapalı birinin değişmeyeceğidir. Kişiye dışarıdan müdahale gerekir. Ya hayat o kişiye müdahale eder ya da kişinin bilinç seviyesi üst düzeyde ise değişimi kendi ister. Profesyonel destekle ise birey, yeni bilgiye, gelişime ve değişime açık olur.

Öfke konusu hemen çözümlenecek bir durum değildir. Eğer bir düşünceyi ve alışkanlığı değiştirmek istiyorsak bu konuda hem çok istekli hem de oldukça istikrarlı davranmak gereklidir. Hemen pes etmek bireyi başarısızlığa itecektir.

Sonuç olarak, duygularımızın farkında olduğumuzda ve bilinçli zihin düzeyinde akılcı seçenekleri görebilir bu sayede kaliteli davranışlar sergileyebiliriz.

Huzur dolu günler dilerim…